PESEL to bez wątpienia najważniejszy identyfikator osoby fizycznej. Jego wyciek może nieść za sobą wiele negatywnych konsekwencji dla osoby, której dane zostały naruszone. Przykładowo osoba trzecia mogłaby posłużyć się danymi osoby, której dotyczy naruszenie i zaciągnąć na jej dane kredyt lub pożyczkę. Co zrobić, gdy wycieknie PESEL? Czy warto zastrzec PESEL? Co daje zastrzeżenie numeru PESEL? Jak zastrzec PESEL za darmo?
Sprawdź również: kary RODO w Polsce
Co daje zastrzeżenie numeru PESEL?
Wiele osób zastanawia się czy warto zastrzec PESEL? W przypadku jego wycieku z bazy administratora danych jest to wręcz konieczne. Pozwoli nam to zabezpieczyć nasze dane przed ich nieuprawnionym wykorzystaniem przez osoby trzecie.
Zastrzeżenie numeru PESEL będzie skutkować tym, że osoba trzecia nie wykorzysta naszego numeru PESEL i nie zaciągnie na nasze dane kredytu lub pożyczki. Zastrzeżenie numeru PESEL będzie skutkować również brakiem możliwości dokonania niektórych czynności przed notariuszem, takich jak na przykład zbycie albo obciążenie nieruchomości lub udziałów w tej nieruchomości. Niemożliwe będzie także zarejestrowanie działalności gospodarczej.
Sprawdź jak wdrożyć RODO w twojej organizacji
Co zrobić gdy wycieknie PESEL?
Rząd pracuje nad utworzeniem rejestru zastrzeżeń numeru PESEL. Rejestr zastrzeżeń będzie utworzony i utrzymywany przez ministra cyfryzacji. Głównym celem projektowanych przepisów ma być zapobieganie zaciąganiu przez przestępców kredytów i pożyczek na osoby, którym skradziono tożsamość. W razie wycieku lub kradzieży danych osobowych, osoba, której dane zostały naruszone będzie mogła zastrzec numer PESEL. W jaki sposób będzie mogła to zrobić? Jak zastrzec PESEL za darmo? Zastrzeżenie numeru PESEL będzie się odbywało:
- za pośrednictwem aplikacji mObywatel – będzie to kolejna cyfrowa usługa dla obywatela, do której dostęp umożliwia mObywatel z poziomu aplikacji w smartfonie lub przeglądarki internetowej. Uwierzytelniając się z poziomu mObywatela lub też poprzez profil zaufany, e-podpis kwalifikowany czy bankowość internetową, każdy będzie mógł zgłosić zastrzeżenie numeru PESEL,
- na piśmie w dowolnym urzędzie gminy – sposób ten będzie bardziej sformalizowany, ponieważ wymagać będzie złożenia pisemnego wniosku z własnoręcznym podpisem osoby, której dane zostały naruszone oraz wylegitymowaniem się przed urzędnikiem dowodem osobistym lub paszportem,
- z urzędu, w przypadku utraty dowodu osobistego.
Nowe przepisy będą miały zastosowanie wobec banków i instytucji finansowych przed zawarciem umowy na prowadzenie rachunku, pożyczki, kredytu, leasingu czy karty kredytowej oraz firm udzielających kredytów konsumenckich. Dodatkowo obejmie również notariuszy, którzy będa mieli obowiazek sprawdzać zastrzeżenie w przypadku umów zbycia albo obciążenia nieruchomości. Powyższe podmioty, będą zobowiązane przed zawarciem umowy umowy połączyć się z rejestrem i sprawdzić, czy numer PESEL nie został zastrzeżony.
W przypadku zastrzeżenia numeru PESEL bank lub firma pożyczkowa nie będą mogli udzielić kredytu, pożyczki lub zawrzeć innej umowy. W przypadku zawarcia umowy, pomimo zastrzeżenia numeru PESEL, bank lub firma pożyczkowa nie będą mogły dochodzić roszczeń wynikających z tej umowy. Sądy będą miały uprawnienie z urzędu sprawdzić datę zastrzeżenia przy ewentualnych sporach.
Jeżeli osoba, która zastrzegła numer PESEL będzie chciała zawrzeć umowę kredytu lub pożyczki, będzie mogła czasowo zdjąć blokadę, a po zawarciu umowy ją przywrócić. Każda zmiana w rejestrze zastrzeżeń będzie rejestrowana. Dniem, od którego numer PESEL będzie zastrzeżony, będzie dzień dokonania zgłoszenia o zastrzeżeniu. Cofnięcie zastrzeżenia będzie odbywać się analogicznie jak zastrzeganie numeru PESEL, jednak datą cofnięcia zastrzeżenia będzie następny dzień po złożeniu wniosku o zastrzeżenie numeru PESEL.
Zastrzeżenie numeru PESEL – od kiedy?
Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości jest obecnie na etapie opiniowania. Nie został jeszcze skierowany do sejmu, w celu jego uchwalenia. Trudno na ten moment przewidzieć kiedy przepisy o zastrzeżeniu numeru PESEL wejdą w życie.