Już na wstępie warto wskazać, że termin „wizerunek” może być mylnie utożsamiany z tym co najbardziej charakterystyczne, czyli z twarzą. To określenie rozciąga się jednak na całą postać danej osoby. Mamy prawo do ochrony swojego wizerunku. Kiedy nasz wizerunek może być udostępniony a kiedy nie?
Sprawdź również: kary RODO w Polsce
Co do zasady konieczna jest zgoda
Co do zasady na wykorzystanie naszego wizerunku dany podmiot powinien uzyskać naszą zgodę. Zgoda na rozpowszechnienie wizerunku musi zostać w odpowiedni sposób skonkretyzowana. Wszystko po to, aby osoba jej udzielająca miała świadomość zakresu upoważnienia przyznanego podmiotowi eksploatującemu jej wizerunek. Osoba przedstawiona powinna wiedzieć o miejscu, czasie, częstotliwości udostępniania podobizny. Wskazać należy, że w przypadku gdy obraz osoby fizycznej jest rozpowszechniany w sposób, który uniemożliwia jej rozpoznanie, to nie mamy do czynienia z udostępnianiem wizerunku i zgoda nie będzie konieczna.
Sprawdź jak wdrożyć RODO w twojej organizacji
Na czym polega ochrona wizerunku z art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych?
Zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Przepis zakazuje więc rozpowszechniania wizerunku, a więc udostępniania go w taki sposób, że może się z nim zapoznać publiczność, a więc pewien szerszy krąg osób.
Kiedy można publikować wizerunek osoby bez jej zgody?
Zgoda na udostępnienie wizerunku publicznie jest zasadą. Jednak są sytuacje, kiedy nie jest ona konieczna. O tym kiedy zgoda na rozpowszechnianie wizerunku nie jest potrzebna stanowi art. 81 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z przywołanym przepisem zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:
- osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych.
Wskazać należy, że pojęcie „powszechnie znana” oznacza nie tylko osobę rozpoznawalną w skali kraju czy świata, ale także może być to osoba rozpoznawalna lokalnie lub w danym środowisku. Jako przykład można podać dyrektora szkoły w małej miejscowości, którą można uznać za osobę powszechnie znaną w ujęciu lokalnym. Jednak w zakresie krajowym już niekoniecznie. Podkreślić należy, że musi istnieć związek pomiędzy rozpowszechnianym wizerunkiem a funkcją pełnioną przez daną osobę (nie dotyczy to zatem wizerunku, utrwalonego w prywatnych sytuacjach). Jednocześnie nie każda osoba powszechnienie znana musi być osobą publiczną – może być nią np. osoba, która wsławiła się bohaterskim czynem, lub przypadkowy, jedyny świadek katastrofy.
- osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.
Celem tej regulacji jest umożliwienie rozpowszechniania informacji o wydarzeniach politycznych, gospodarczych, kulturalnych, sportowych czy innych. Uzyskiwanie każdorazowo zgody czasami setek ludzi, którzy są ujęci np. na zdjęciu z koncertu byłoby nie tylko problematyczne, ale często wręcz niemożliwe.
Prawo do wizerunku wyżej wskazanych osób nie obejmuje uprawnienia do decydowania, które ze zdjęć mogą zostać opublikowane. Przy rozpowszechnianiu wizerunku w celach informacyjnych dziennikarz nie ma obowiązku wyboru zdjęć pod kątem, czy portretowany wygląda na nich korzystnie.
Co grozi za udostępnianie wizerunku bez zgody?
Wskazać należy, że wizerunek to również dobro osobiste człowieka i podlega ochronie prawnej. A zatem w przypadku działania zagrażającego dobru osobistemu można żądać od osoby, która dopuściła się naruszania: zaniechania tego działania (np. usunięcia wizerunku ze strony internetowej, gdzie został opublikowany), podjęcia czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków (np. złożenia przeprosin w odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie), zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
