Wizerunek to dobro osobiste podlegające ochronie prawnej. Posłużenie się wizerunkiem osoby, która nie wyraziła na to zgody jest naruszeniem prawa i może prowadzić do negatywnych konsekwencji. Zgoda na rozpowszechnianie wizerunku powinna być udzielona w sposób wyraźny, po wcześniejszym wyjaśnieniu w jakim czasie, miejscu i formie jej wizerunek będzie rozpowszechniany.
Sprawdź również: kary RODO w Polsce
Co to jest rozpowszechnianie wizerunku?
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych rozpowszechnianie wizerunku to upublicznienie go w jakikolwiek sposób. Upublicznianie wizerunku nieokreślonemu kręgu odbiorców może odbyć się między innymi za pośrednictwem Internetu, telewizji, prasy.
Sprawdź jak wdrożyć RODO w twojej organizacji
Rozpowszechnianie wizerunku bez zgody – art. 81
Rozpowszechnienie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Obowiązek ten wynika z art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgoda na rozpowszechnienie wizerunku powinna być:
- stanowcza – zgoda na rozpowszechnienie wizerunku nie może być dorozumiana, musi zostać wyrażona w sposób jasny,
- świadoma – osoba, której wizerunek ma zostać upubliczniony, wyrażając zgodę musi mieć pełną świadomość, w jaki sposób ten wizerunek będzie rozpowszechniany. Ma ona prawo podejmować decyzje w jakim zakresie, w jakich przypadkach i w jakiej formie jej wizerunek będzie wykorzystany.
Zgoda na rozpowszechnianie wizerunku nie ma określonej formy. Można ją złożyć zarówno w pisemnie, jak i ustnie. Zgoda na upublicznianie wizerunku może być w każdej chwili odwołana. Podkreślić należy, że zgoda na utrwalenie wizerunku nie stanowi zgody na jego rozpowszechnienie. W celu rozpowszechnienia wizerunku należy uzyskać zgodę na to działanie.
Istnieją również przypadki, kiedy zgoda na rozpowszechnienie wizerunku nie jest wymaga. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:
- osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych,
- osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza,
- osoby, która otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie, w braku wyraźnego zastrzeżenia.
Udostępnianie wizerunku bez zgody kara
Osoba, której wizerunek został rozpowszechniony niezgodnie z jej wolą, jest uprawniona do:
- żądania zaniechania działania, czyli zobowiązania osoby rozpowszechniającej do zaprzestania danej czynności – w tym celu należy wskazać dokładnie czego osoba pokrzywdzona się domaga, podając szczegóły publikacji,
- żądania usunięcia skutków naruszenia – szybsze usunięcie wizerunku rozpowszechnionego bez zgody może zmniejszyć skalę naruszenia,
- żądania przeprosin – przeprosiny mogą przybrać różną formę między innymi listowną, publiczną na łamach strony internetowej, gazety. Forma przeprosin powinna być adekwatna do wagi naruszenia,
- żądania zapłaty określonej kwoty na cel społeczny;
- żądania zadośćuczynienia w przypadku, gdy naruszenie było zawinione. Zadośćuczynienie jest zasądzane przez sąd. Średnia wysokość zadośćuczynień zasądzanych przez sądy w przypadku naruszenia dobra osobistego w postaci wizerunku wynosi od kilku do kilkunastu, a w szczególnych wypadkach do kilkudziesięciu tysięcy złotych. Kwota ta ma na celu wynagrodzenie krzywdy, która powstała w związku z naruszeniem prawa do wizerunku,
- żądania naprawienia szkody i zapłaty odszkodowania, w sytuacji, gdy na skutek naruszenia wizerunku została wyrządzona szkoda majątkowa.
Osoba rozpowszechniająca wizerunek bezprawnie, w szczególności umieszczająca treści o charakterze seksualnym, może odpowiadać również karnie. Zgodnie z art. 191a Kodeksu karnego – kto utrwala wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, używając w tym celu wobec niej przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu, albo wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody rozpowszechnia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Wszczęcie postępowania na tej podstawie jest uprawnieniem pokrzywdzonego. Z chwilą złożenia wniosku toczy się z urzędu.
